از ميان آنچه به عنوان مقدمه حفظ مي‌توان برشمرد، تنها به ذكر چهار نكته بسنده مي‌كنيم. اميدواريم با تقويت هر چه بيشتر اين موارد بتوانيم پايه‌هاي حفظ قرآن را در وجود خودمان تقويت و تثبيت نماييم.
1ـ روخواني صحيح:
براي اين كه قادر به حفظ هر مطلبي باشيم بايد قادر به خواندن آن مطلب از رو باشيم. تصور اين كه متن يا شعري كه در خواندن آن مشكل داريم را بتوانيم به ذهن بسپاريم، غيرقابل باور است. در مورد قرآن كريم، اين مطلب از آن رو اهميت مي‌يابد كه:
اولاً: هر بخش يا عبارت و حتي كلمه و حرفي را اشتباه بخوانيم، ممكن است معناي نادرست و حتي خلاف مقصود خداوند را در بر داشته باشد.
ثانياً: اگر بخشي را اشتباه خوانديم و به ذهن خويش سپرديم، آن اشتباه در ذهن ما طوري تثبيت مي‌شود كه تصحيح آن زحمت و درد سر زيادي را در پي خواهد داشت. براي برخورداري از روخواني صحيح قرآن لازم است آشنايي دقيقي با علايم، تركيبات و كلمات خاص قرآن داشته باشيم.
البته به طور استثنا براي خردسالان بي‌سواد كه حفظ را تنها بر اساس شنيدن انجام مي‌دهند، اين بند مقدمه حفظ محسوب نمي‌شود. بايد توجه داشت براي چنين افرادي هنگام مرور در سنين بالاتر، روخواني صحيح مهم خواهد بود.
2ـ تسلط در روان‌خواني:
داشتن روخواني صحيح كافي نيست تا متني را حفظ شويم. علاوه بر روخواني صحيح و كامل، بايد متن را روان خواند تا بتوان آن را حفظ شد.
چنانچه به اهميت اين موضوع پي نبرده‌ايد، متن زير را بخوانيد:
... ملك را اين ترك ادب ناپسند آمد فرمود تا مصارعت كنند مقامي متسع. ترتيب كردند و اركان دولت و اعيان حضرت و زورآوران روي زمين حاضر شدند. پسر جوان چون پيل مست اندر آمد به صلاوتي كه اگر كوه آهنين بودي از جاي بركندي ...
براي تسلط در روان‌خواني قرآن مي‌توانيد شنيدن نوارهاي قرائت ترتيل را به طور مرتب در برنامه خود قرار دهيد.
3ـ آشنايي با تجويد:
حفظ قرآن در صورتي كه با حداقل تجويد همراه باشد از كيفيت بالاتري برخوردار خواهد بود.
منظور از حداقل تجويد، رعايت مخارج، صفات و احكام مهم حروف است. البته رعايت دقيق تجويد و به كار بستن آن در محفوظات امري شايسته‌تر است.
با توجه به برنامه رسمي آموزشي دارالقرآن، با فراگيري تجويد و به كار بستن آن در قرائت به اين هدف دست خواهيد يافت.
4ـ دقت در واژگان و لغات:
هنگام حفظ آيات قرآن بايد علاوه بر به ذهن سپاري مجموع آيات و سوره‌ها، به تك‌تك واژه‌ها و لغات توجه كرد. اگر كمترين بي‌توجهي به كلمه و حتي حرف يا حركتي صورت گيرد، موجب اشتباه در حفظ شده و پس از مدتي همين اشتباه در ذهن تثبيت مي‌شود. اصلاح هر اشتباهي در بين محفوظات، به صرف ميزان زيادي دقت و وقت نياز دارد.
حفظ خود را از كجا شروع كنيم؟
اگر براي شروع حفظ قرآن از جايي آغاز كنيم كه آشنايي بيشتري داريم، سرعت در ابتداي حفظ بيشتر و كيفيت بالاتر مي‌رود. اين حالت معمولاً در جزء سي‌ام قرآن وجود دارد. به طور معمول بسياري از علاقه‌مندان، روخواني سوره‌هاي اين جزء را مي‌دانند و حتي بعضي از آنها را از حفظ دارند. در چنين مواقعي كافي است جزء سي‌ام را تكميل كنيم تا هم يك جزء قرآن و هم حدود يك سوم تعداد سوره‌هاي قرآن يعني 37 سوره را حفظ كرده باشيم.
بنا بر اين بهتر است با برنامه دارالقرآن هماهنگ باشيم و خود را در آغاز حفظ، همگام با همكلاسي‌ها پيش ببريم.
پرسش:
1ـ رابطه بين روخواني و روان‌خواني را ذكر كنيد.
2ـ اهميت روخواني صحيح در حفظ قرآن چيست؟
3ـ آيا در حفظ قرآن لازم است به تك‌تك واژگان و لغات توجه كنيم؟ چرا؟