از ابوحمزه ثمالي، از امام باقر صلوات الله عليه نقل شده است كه گفت :شنيدم حضرت مي‌فرمودند:
«نزديك‌ترين مردم به خداي عزيز و بلند مرتبه عالم ترين آنها به او ومهربان ترين مردم به محمّد صلّي الله عليه وآله وامامان صلوات الله عليهم اجمعین هستند . پس در هرمسئله‌اي كه اينان- منظور آن حضرت،امام حسين و اولاد ايشان صلوات الله عليهم اجمعین هستند- داخل شدند ، شما نيز داخل شويد و از هركسي دوري كردند ، شما نيز دوري كنيد ؛ چرا كه حقيقت در اينان است و اينان‌اند اوصياي پيامبر و پيشوايان هدايت. هر زماني كه ايشان را ديديد ، از آنان تبعيّت كنيد و اگر روزي بر شما آمد كه كسي از ايشان را نديديد ، از خداي بلند مرتبه و عزيز طلب ياري كنيد و نگاه كنيد به سنّتي كه برآن بوديد (رواياتي كه به شما رسيده ) و آن را پيروي كنيد... .»1
طبق اين روايت، در زمان غيبت، بايد به رواياتي كه از امامان قبل براي ما روايت شده- و از آنها در اصطلاح به سنّت تعبير مي‌شود- توجّه كنيم و آنها را ملاك عمل قرار دهيم تا اينكه زمان ظهور حضرت حجّت صلوات الله عليه فرا رسد و دستورهاي جديد به امضاي ايشان صادر گردد ؛چنان كه روايات ديگري به اين مضمون آمده است
از حارث بن مغيره نصري ، نقل شده است كه گفت : به حضرت صادق صلوات الله عليه عرض كردم :
ما روايت مي‌كنيم كه صاحب اين امر (گسترنده عدالت در پهنه گيتي) زماني از ديد مردم پنهان مي‌شود. در آن موقع چه بايد كرد؟ فرمودند:«به آنچه (از دستورها كه ) از قبل بر آن بوديد، پا برجا باشيد تا اينكه دستور ديگري براي شما بيان شود.»2
نيز در روايت ديگري آمده است :از ابان بن تغلب نقل شده كه گفت: حضرت امام صادق صلوات الله عليه فرمودند: «زماني بر مردم مي‌آيد كه در آن سبطه به ايشان مي‌رسد و همان‌گونه كه مار در سوراخش مي‌خزد، علم نيز در آن زمان پنهان مي شود. اين تا زماني كه ستاره (امام صلوات الله عليه) بر ايشان طلوع كند ادامه خواهد داشت.»
عرض كردم «سبطه» چيست؟ فرمودند: «زمان بين حضور دو امام كه (به حسب ظاهر) خالي از ايشان است.» عرضه داشتم : پس در آن زمان چه باید كرد؟ فرمودند:«بر آنچه قبلاَََ بر آن بوديد، بمانيد تا اينكه خدا ستاره‌تان (امامتان) را برايتان ظاهر كند3.»
همچنين، در روايت ، ديگر اين چنين تعبير شده است:
«چنگ بزنيد به آنچه در دست شماست تا اينكه امر جديدي براي شما برسد4.»
همين طور آمده است: «بر آنچه قبلاَ برآن بوديد ، باشيد تااينكه خدا براي شما صاحبش را برساند5.»
نیز: « به دستور اوّل پايبند باشيد تا اينكه يقين پيدا شود دستور عوض شده است6.»
دستور اوّل (يا به تعبير ديگر: رواياتي كه به شما رسيده و در دست شماست) شامل روايات اصول دين و اعتقادات و همچنين احاديث فروع دين و احكام عمليّه مي‌شود. تمام اينها را، مطابق آنچه براي ما بيان شده، بايد تا حضور حضرت مهدي صلوات الله عليه و روشن شدن دستورهاي بعدي انجام داد. از هر آنچه از غير روايات به ما رسيده، كه در صحّت و سقم آن و مطابقت آن با دستورهاي اهل بيت صلوات الله عليهم شك داريم، نيز بايد دوري كنيم
در يكي از توقيعاتي كه به خطّ مبارك حضرت مهدي صلوات الله عليه صادر شده به اين وظيفه چنين اشاره شده است:
«... به وسيله دوستي (و عمل) بر سنّت واضح و آشكار (كه به شما رسيده) توجّهتان را به سوي ما معطوف داريد.»7
پی نوشتها
1.كمال الدّين :1/328،باب 32،ح8.
2. بحار الانوار : 52/133.
3. بحار الانوار : 52/134ح38.
4. همان: 133.
5. همان:134ح38.
7. بحار الانوار: 52/149ح74.
8. همان: 53/179.
برگرفته از كتاب «تكاليف شيعيان در غيبت صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از محمد رضا شيخ‌زاده