آشناست آشناي آشنا، آنقدر آشنا كه وقتي بيايد، گروهي ميگويند ما سيماي او را ديده بوديم. آنقدر آشناست كه بر دردهاي جسم و روح ما طبيبي مهربان و بر روزگار تنهايي ما رفيقي مونس است و آنقدر آشناست كه شميم آشنائيش مشام همگان را آكنده كرده است. آنقدر آشناست كه همواره شاهد بر اعمال ماست، با مشاهدهي طاعاتمان خدا را حمد ميگويد و از ملاحظه گناهانمان برايمان آمرزش ميطلبد. آري در هفته دو بار پروندهي اعمالمان را ورق ميزند و از ريز و درشت اعمالمان با خبر است پس نه فقط آشناست كه آگاه است و ناظر، آنهم نظارتي دائمي.
به استناد قرآن كريم و روايات بسيار يكي از معتقدات قطعي همهي مسلمين ، عرضه اعمال توسط دو ملك مقرب به محضر پروردگار يا پيامبر و ائمه عليهمالسلام ميباشد از جمله آياتي كه دلالت بر اين مطلب دارند آيه زير است: و قل اعلموا فسيري الله عملكم و رسوله و المؤمنون؛ بگو عمل كنيد كه خدا و پيامبرش و مؤمنان راستين رفتارتان را بزودي خواهند ديد.
مفسر گرانمايه ، شيخ طوسي در تفسير خود در مورد اين آيه عباراتي دارد كه ترجمه آن اين است:عالمان شيعي احاديثي نقل نمودهاند حاكي از اينكه اعمال امت در روزهاي دوشنبه و پنجشنبه بر پيامبر و ائمه عرضه ميشود و ايشان از آنها آگاه ميگردند. مقصود از مؤمنون در آيه ياد شده ، ائمه هستند.
موسيبنسيّار ميگويد: در محضر حضرت رضا عليهالسلام به دروازهي شهر طوس رسيديم ، صداي گريهاي شنيده شد. حضرت رضا عليهالسلام شتابان از اسب پياده شده به سوي جنازه اي رفتند و آن را بدوش گرفته و مانند مادر مهرباني كه از كودكش دلجويي ميكند به آن ميّت اظهار محبت ميكردند سپس به من فرمود:اي موسيبنسيار هر كس جنازهي يكي از دوستان ما را تشييع كند ، از گناهان خود بيرون رود همچون روزي كه از مادر به دنيا آمده و هيچ گناهي بر او نيست. چون آن ميّت در كنار قبرش بر زمين گذاشته شد، دست خود را بر سينه او نهاد و فرمود: اي فلان، مژده باد تو را به بهشت كه پس از اين ساعت، بر تو ترسي نيست. به امام رضا عليهالسلام عرض كردم: فدايت گردم آيا اين مرد را ميشناسي؟ اينجا سرزميني است كه تاكنون قدم بر آن ننهاده بودي. حضرت فرمود: اي موسيبنسيار مگر نميداني كه اعمال شيعيان ما ، هر صبح و شام بر ما عرضه ميشود؟ پس، از خدا براي گنهكاران عفو و بخشش و براي توفيقيافتگان در امور خير پاداش نيك مسئلت مينمائيم.
همچنين مضمون نامهاي كه براي شيخ مفيد از ناحيه مقدس حضرت مهدي عليهالسلام صادر شده حاكي از آگاهي امام از وضعيت و احوال شيعيان است چنانچه آمده است «ما بر اخبار و احوال شما آگاهيم و چيزي از اوضاع شما بر ما پوشيده و مخفي نميماند».
آري ما در محضر اوئيم و تحت مراقبت او و بايستي كه در راه دفاع از ارزشهاي ولايت از مال، امكانات و تواناييهاي خويش مايه بگذاريم و بالاتر از اين در راه مبارزه با شيطان و خواستههاي نفس، از لذتها، خوشيها و آرزوهايمان بگذريم و در مقابل وسوسههاي پياپي شيطان و جاذبههاي هميشگي گناه و فريبندگيهاي نيرومند دنيا ،مقاومتي سخت و طولاني داشته باشيم.
اما درد اينجاست كه اين يار آشنا بسيار غريب است. آنقدر غريب كه وقتي دير ميكند، گروهي ميگويند شايد هنوز از مادر زاده نشده باشد. آنقدر غريب است كه ما قحطيزدگان از آن آب شيرين و گوارا سراغي نميگيريم و ما غرقشدگان از آن كشتي نجات، نشاني نميجوييم. آنقدر غريب است كه دعا براي آن پدر دلسوز را از ياد بردهايم و عافيتش را تصدق نميدهيم و آنقدر غريب است كه بوي غربتش در شامّه جهان پيچيده است. اما كمتر كسي آن را حس ميكند و اينك ميخواهيم از اين واقعيت تلخ سخن گوييم تا براستي باور كنيم كه مهدي فاطمه سلاماللهعليهما در روزگار ما غريب است.
«قدر ناشناخته بودن» يكي از معاني رايج غربت است. اگر معرفتي كه شايسته و بايستهي شخصي است، وجود نداشته باشد، او را ميتوان غريب دانست. به عنوان مثال ، اگر مردم با پزشك ماهري زندگي كنند ولي او را نشناخته و از كمالات و تخصص او آگاه نباشند و او را يك فرد بيسواد و عامي بدانند، او در ميان آنها غريب است. از طرفي ممكن است مردم به تخصص و تعهد او آگاه شوند، ولي قدر او را نشناسند و قلباً به او اعتقاد نداشته باشند و در مقابل به پزشكان ديگري كه چنان تعهد و تخصصي ندارند، معتقد باشند، دراين صورت باز هم اين پزشك غريب مانده است. به همين ترتيب اگر يك واسطه خير شناخته نشود و مردم ندانند كه نعمتها و بركات از جانب چه كسي به آنها رسيده است به سبب اين ناداني ، شكر نعمت او را چنانكه شايسته است ،ادا نميكنند و لذا او غريب ميماند. از طرف ديگر اگر ولّي نعمت شناخته شود، ولي به خاطر بيتوجهي يا به عمد ،از او قدرشناسي لازم نشود، كفران نعمت صورت گرفته و اين كفران نعمت به نوعي ديگر، به غربت او ميانجامد.
نعمت حضرت وليعصر عليهالسلام يك نعمت عام و فراگير است و همهي خلايق را در برميگيرد، چون همهي موجودات از نعمت وجود ايشان بهرهمند ميشوند. بنابراين شكر نعمت وجود امام زمان عليهالسلام بايد به گستردگي خود اين نعمت، فراگير باشد. در حالي كه در حال حاضر بر روي كره زمين اكثر مردم اصلاً ايشان را نميشناسند يعني نميدانند ميزبان و ولينعمت آنها كيست؟ بر سر سفره او نشستهاند اما هيچگونه شكرگزاري نسبت به ايشان انجام نميدهند.
چون اصلاً نعمت وجود ايشان را نميشناسند تا ضرورت شكر آن را بدانند. اين افراد جاهل در جهل خويش مقصّر باشند يا نباشند. به هر حال حضرت مهدي عليهالسلام نزد ايشان غريب هستند. اما غربت امام عصر عليهالسلام در بين عده ديگري مشهودتر و ناگوارتر است.
اين عده اقليتي هستند كه خداي منّان امام زمان را به آنها شناسانده است و آنها ميدانند كه آن حضرت، حجت خداست و به آن اذعان دارند ، لذا در زمرهي شيعيان قرار ميگيرند ولي قلباً قدرشناس حضرتش نيستند.
متأسفانه بسياري از شيعيان خود را از نخستين مرتبه معرفت، يعني معرفت به اسم هم محروم ساختهاند. اينان حتي خصوصيات ظاهري امامشان را هم نميدانند. مثلاً از سال و محل تولد ايشان بي خبر هستند و از اين بابت هيچگونه احساس ناراحتي و شرمندگي هم نميكنند. در حالي كه بعضي از اين افراد ، گاهي براي آشنايي با هنرپيشگان يا ورزشكاران كشورهاي خارجي ، وقت زيادي صرف ميكنند و با علاقه به دنبال كسب آگاهي بيشتر دربارهي آنها هستند. گاهي اين افراد كوچكترين تمايلي به جهت شناخت امامشان از خود نشان نميدهند. اين بيتوجهيها چيزي جز قدرناشناسي قلبي را نشان نميدهد. به راستي اين ولينعمت چقدر غريب است كه حتي دوستدارانش اين حداقل توجه را به او مبذول نميدارند.