116827

رمضان هنگامه ي طلب و نياز به درگاه خداوند بي نياز است.در اين ماه پر بركت درهاي آسمان به روي روزه داران گشوده مي شود ،بايد از ثانيه ثانيه هاي آن به خوبي بهره برد.

اما گاه با آمدن صداي قدم هاي ماه رمضان ،زمزمه ي اين سؤال كه روزه گرفتن چه ثمره ايي دارد؟،چرا باید روزه بگيريم ؟ و يا سؤالاتي شبيه به اين از مردم شنيده مي شود.
در پاسخ به اين سؤال و ديگر اشكال تراشي هاي منتقدين روزه ، ابتدا به سراغ تاريخچه ي روزه مي رويم و اين كه روزه گرفتن تنها متعلق به دين اسلام نمي باشد . در يكي ازآيات نوراني قرآن كريم اين گونه بوده است :«... روزه بر شما واجب شده همانطور كه بر اقوام قبل از شما واجب شده بود...1» پس روزه در اديان پيشين نيز وجود داشته است . البته از تورات و انجيل فعلي بر مي آيد كه روزه در ميان يهود و نصاري معمول بوده و اقوام و ملل ديگر هنگام مواجه شدن با غم و اندوه روزه مي گرفته اند.روزه ي يهود غالباً به هنگام توبه و طلب خشنودي خداوند و يا اعلام عجز و ناتواني در برابر پروردگار و اعتراف به گناهان خود براي كسب رضاي خداوند بوده است.2 بر مي آيد كه حواريون مسيح دربعضي اوقات مجاز به گرفتن روزه گرديده اند.3 به طوري كه حيات حواريون مملو از انكار لذات و زحمات روزه داري بوده است.4
اسلام جايگاه خاصي براي روزه قائل شده است و يكي از واجبات الهي است.پيشينه روزه در دين اسلام براي اولين بار به سال ششم هجري قمري مي رسد زماني كه پيامبر پس از صلح حديبيه راهي مدينه شدو در مدينه شد و رد مدينه اعمال ماه رمضان و سپس شوال را به جا آوردند.
براي انجام اين واجب عبادي قدم اول حفظ شكم از خوردن و آشاميدن و رعايت آداب ظاهري آن است و قدم دوم حفظ زبان ،گوش،چشم ،دست ، پا و ساير اعضا و جوارح بدن از گناهان كه در صورت عدم رعايت آنها روزه باطل مي گردد.
اما نكته قابل توجه اين است كه عمل به اين دستور الهي هم چون ساير عبادات فقط بايد به خاطر انجام فرمان خدا باشد و نه انگيزه اي ديگر.
اگرچه كه روزه گرفتن با محدويدت ها و شرايط خاص خود در روح و جسم انسان آثار و بركات فراواني را باقي خواهد گذاشت اما همان گونه كه خداوند مي فرمايد:«يا ايها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام كما كتب علي الذين من قبلكم لعلكم تتقونحقيقت و هدف نهايي روزه آن است كه انسان با رعايت و مراقبت كامل به سرمايه عظيم تقوا دست يابد.
اكنون براي پي بردن به فوايد روزه ، به بررسي برخي از آثار اين واجب ديني عبادي مي پردازيم.
روزه آثار ظاهري و باطني فراواني را به دنبال دارد و اولين پيامد آن سلامتي است ، همانطور كه نبي مكرم اسلام فرمودند:«صوموا تصحّوا؛روزه بگيريد تا سالم بمانيد 3»در طب امروز و هم چنين طب قديم اثر معجره آساي «امساك»در درمان انواع بيماري ها اثبات شده است .عامل بسياري از بيماريها زياده روي در خوردن غذاهاي مختلف مي باشد ،زيرا مواد اضافي جذب بدن نشده و در بدن بستري مناسب براي پرورش انوع ميكروبها و ايجاد بيماريهاي عفوني مي شود و بهترين را ه براي از بين بردن و نابود كردن اين بستر امساك و روزه داري است.
روزه در واقع زباله ها و مواد اضافي جذب نشده ي بدن را مي سوزاند و بدن انسان پس از يازده ماه فعاليت با روزه ي يك ماهه ماه رمضان در تعمير كامل قرار مي گيرد وبراي ادامه سفر زندگي آماده مي شود.
امروزه با پيشرفت دانش پزشكي بسياري از پزشكان شرق و غرب دنيا دريافته اند كه روزه عالي ترين روش درماني است ،دكتر كارلو آمريكايي مي گويد:«هر شخص بيمار بايد هر سال مدتي از غذا پرهيز كند...روزه ايي كه اسلام واجب كرده بزرگترين ضامن سلامتي مي باشد.6»گفتارها و نوشتارهايي مبني بر فوايد روزه كه به تجربه ثابت شده بسيار زياد است و در روايات نيز به فوايد جسمي روزه تصريح شده تا برخي از سست عنصران اگر نه با ايمان كامل ،لااقل با توجه به فوايد بهداشتي روزه اين فريضه ثمربخش را به جا مي آورند.
اما اين همه ي اهداف روزه داري نمي باشد ،بلكه مهم ترين هدف از آثار فراوان روزه ،بعد اخلاقي و فلسفه تربيتي آن است.
روزه روح انسان را «تلطيف»و اراده او را «قوي»و غرائزش را تعديل مي كند و برقلب انسان نور و صفا مي بخشد .روزه دار با وجود گرسنگي و تشنگي از لذت جنسي چشم مي پوشد و عملاً ثابت ميكند كه چون حيوان نيست بلكه مي تواند زمام نفس سركش خود را به دست بگيرد و بر هوس ها و شهوات اش مسلط گردد و غرائز را كنترل كند.
خلاصه آن كه اگر ما جوياي فلسفه روزه باشيم و بخواهيم از خواص و فوايد آن اطلاعات بيشتري داشته باشيم و به سؤالات منتقدين پاسخ قانع كنندهايي بدهيم شايسته است به سخنان حكيمانه و گهربار حضرت امير المؤمنين علي عليه السلام گوش فرا دهيم.ايشان در خطبه 192 نهج البلاغه مي فرمايد :«خداوند بندگانش را با نماز ،زكات ،تلاش و روزه داري در روزهايي كه واجب شده است حفظ كرده است تا اعضا و جوارح شان آرام،ديدگانشان خاشع،جان و روانشان فروتن و دلهايشان متواضع گردد و كبر و خودپسندي از آنان رخت بربندد؛چرا كه در سجده بهترين جاي صورت را به خاك ماليدن فروتني آورد و گذاردن اعضاي پر ارزش بدن بر زمين اظهار كوچكي و بندگي كردن است و در روزه گرفتن و چسبيدن شكم ها به پشت عامل خضوع و ناچيز دانستن خويش است.7» چرا كه روزه در اخلاص عمل بسيار مؤثر است،يعني عمل كسي كه روزه ميگيرد و تمام روزه را با همه امكان به خوردن و آشاميدن امساك مي نمايد جز اخلاص به پيشگاه خداوند يكتا مفهوم ديگري ندراد.
با روزه داري گل اراده ي انسان شكوفا ميشود و سرزمين روح آماده ي بذر افشاني بذر تقوي مي گردد و با تكرار روزه ساعت به ساعت توجه به خدا و قرب الهي در انسان افزايش مي يابد و نگاه كه عطر تقوي ،صفا ،صميميت،استقامت،عدالت،و تمام ابعاد نيك انساني در وجودش استشمام شود مي تواند به هدفهاي عالي بندگي خداوند دست يابد.
براستي امروز كه بزرگترين عامل ويرانگر و هلاكت بار در جامعه شريعت گناه و فساد هاي اجتماعي است و يكي از عوامل مهم گناه هم ضعف اراده نفس انسان مي باشد .چرا كه زودتر تحت تأثير انحرافات قرار ميگيرد ؛با روزه بهترين وسيله براي تقويت اراده و عالي ترين عامل باز دارنده از معصيت الهي است.
يكي از راونشناسان اروپايي مي گويد :عجيب است كه مسئله پرورش اراده به وسيله روزه كه امروزه ما به آن توجه داريم قرنها پيش مورد توجه پيشوايان اسلام قرار گرفته است . مسلمانان و سربازان صدر اسلام با گرفتن روزه اراده خود را تقويت مي نمودند و در ميدان جنگ با شجاعت نبرد ميكردند،آنان غالباً شب ها در پرتو شب زنده داري به امداد هاي الهي اميدوار مي گرديدند و روزها در سايه روزه داري اراده خود را پرورش داده و از عزمي پولادين برخوردار مي شدند.
علاوه براين ها اسلام ديني كامل است و به تمام امور توجه مي كند پس خداوند روزه را واجب نمود تا بين بندگانش از فقير تا غني ،برادري و برابري و مساوات به وجود آورد و اين كه سرمايه داران مسلمان ،درد گرسنگي را لمس كنند و بر ضعفا رقت آورند و بر گرسنگان عالم ترحم نمايند.
عزيزان اينها نمونه هاي اندكي بود از آثار و بركات روزه در ماه مبارك رمضان اما به ياد داشته باشيد كه اين ماه پر خير و بركت بهترين فرصت است كه گل وجودتان را بيدار سازيد و با عطر معنوي روزه آن را خوشبو كنيد و با لباسي از تقوا خود را بيارايد شايد درگر فرصتي داشته باشيم و هرگز فراموش نكنيد كه دوران ما تهاجم دشمن ابعادي گسترده يافته و سعي دارد با ضربه به اعتقاد ما راه را براي نفوذ فرهنگ پوچ بيگانه باز كند ،پس بايد بسيار مراقب بود كه در گرداب فسادهاي باورهاي ضد ديني گرفتار نشويم.

پی نوشت ها

1- سوره بقره آيه 183
2-قاموس كتاب مقدس ص428(داود،26:2)
3-انجيل لوقا باب 5- شماره هاي 33 - 35
4-قاموس كتاب مقدس ص 428
5-سوره بقره آيه 183
6-نقش روزه و درمان بيماريها ص 16
7-نهج البلاغه حكمت 252


منابع:
-تفسير نمونه ج 1 ذيل آيه 183 سوره بقره
-المراقبات حاج ميرزا جواد ملكي تبريزي
-ره توشه ماه رمضان -نفسيت و احكام ماه مبارك -رضا قربانيان

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید