در اين درس دو نوع از انواع مهم متشابهات در قرآن را معرفي ميكنيم. به جهت كاربرد نسبتا گسترده و احتمال اشتباه در اين انواع، دقت در آنها ضروري است.
5ـ متشابهات داراي اختلاف در عبارات:
در اين نوع ممكن است كلماتي از دو عبارت، مختلف يا برخي از كلمات پس و پيش باشند به طوري كه اصل عبارت يكسان باشد؛ نظير:
لو نشاء لجعلناه حطاماً فظلتم تفكهون واقعه: 65
لو نشاء لجعلناه اجاجاً فلولا تشكرون واقعه: 70
له الحمد في الاولي و الآخره قصص: 70
فلله الاخره و الاولي نجم: 25
و ادخلوا الباب سجدا و قولوا حطه نغفر لكم ... بقره: 58
و قولوا حطه و ادخلوا الباب سجدا نغفر لكم ... اعراف: 161
6ـ مجموعه آيات و عبارات پشت سر هم كه تشابه در آنها مشهودتر است:
ليس علي الذين آمنوا و عملوا الصالحات جناح فيما طعموا
اذا ما اتقوا و آمنوا و عملوا الصالحات
ثم اتقوا و احسنوا
و الله يحب المحسنين مائده: 93
قل لمن الارض و من فيها ان كنتم تعلمون
سيقولون لله
قل افلاتذكرون
قل من رب السموات السبع و رب العرش العظيم
سيقولون لله
قل افلاتتقون
قل من بيده ملكوت كل شيء و هو يجير و لا يجار عليه ان كنتم لاتعلمون
سيقولون لله
قل فاني تسحرون مؤمنون: 84 تا 89
در پايان اين درس تأكيد ميكنيم: نبايد بيش ازآنچه لازم است توجه خود را به آيات متشابه جلب كنيم. به آيات متشابه بايد در مرحلهاي بيشتر توجه كنيم كه دچار مشكل در حفظ شده و مواردي را ناقص يا با ابهام حفظ كردهايم.
البته توجه به آيات متشابه در فهم و تفسير آيات نقش ويژهاي دارد كه ما از ذكر اين مطالب اجتناب ميكنيم. براي درك بهتر اين مطلب، مراجعه به تفاسير قرآن راهگشاي مناسبي ميباشد.
پرسش:
در موارد زير، متشابهات را مشخص كنيد:
1ـ آيات 128 تا 132 سوره نساء
2ـ آيات 17 و 18 سوره مائده
3ـ آيه 43 سوره نساء آيه 6 سوره مائده
4ـ آيات 99 و 141 سوره انعام
5ـ آيات 80 تا 84 سوره اعراف، آيات 54 تا 58 سوره نمل و آيات 28 تا 33 سوره عنكبوت