پيش از اين اشاره كرديم كه ياري كردن و دفاع از امام (عليه‌السلام) اختصاص به زمان حضور ايشان ندارد بلكه در غياب امام نيز از راههاي گوناگون ميسر است. يكي از اقسام ياري امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ياري زباني است.
از راههاي مختلف مي‌توان با زبان دلها را متوجه حضرت كرد و مردم را به ياد ايشان انداخت. گاهي با ذكر فضائل ايشان و گاه با يادآوري اهميت معرفت حضرت و زماني با دعوت به صبر بر دشواريهاي عصر غيبت و مأيوس نبودن از فرج و حتي گاه با سرودن شعري مي‌توان نام خود را در طومار حضرتش ثبت نمود.
3- ياري امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با امر به معروف و نهي از منكر
و اما يكي از مهمترين مصاديق ياري حضرت كه اغلب از طريق زبان انجام مي‌گيرد امر به معروف و نهي از منكر است. شيعه در دوران غيبت، تنها به خويش نمي‌انديشد و فقط به هدايت خود و حفظ و نجات خود از ورطه‌ي گناه اهميت نمي‌دهد. بلكه خود را در سرنوشت ديگران نيز سهيم مي‌داند و در ياري رساندن به مردم، در دستگيري افتادگان ، در بيدارسازي غافلان و بالاخره در هدايت گمراهان و ارشاد گنهكاران ، خود را مسئول مي‌شمارد. او نه تنها به اين بسنده نمي‌كند كه خود امام زمان را مي‌شناسد، بلكه مي‌كوشد تا ديگران نيز آن مولاي حقيقي و پيشواي الهي را بشناسند. تنها به اين اكتفا نمي‌كند كه خود بر سبيل صلاح و تقوا حركت كند، بلكه تلاش ميكند تا ديگران را نيز به صراط مستقيم رهنمون سازد. منتظر واقعي تلاش ميكند تا با امر به معروف و نهي از منكر، برخي از موانع ظهور حضرت را از سر راه بردارد و نيك مي‌داند كه اگر اين دو واجب الهي با شرايطش انجام شود آثار بسيار ظاهري و باطني بر آن مترتب خواهد شد. آثار ظاهري: به وسيله‌ي امر به معروف كساني كه واجبات و كارهاي نيك را ترك گفته‌اند، آنها را به جا مي‌آورند و با نهي از منكر نيز كساني كه اهل گناه و نافرماني خدا مي‌باشند يا آن گناه را به طور كامل ترك مي‌كنند و يا كمتر به انجام آن مبادرت مي‌ورزند و يا حداقل اين نهي موجب كمي جرأت آنان بر ارتكاب گناه مي‌شود.
گذشته از اين تأثير امر به معروف و نهي از منكر بر ديگران نيز غيرقابل انكار است چرا كه سايرين نيز بر ارتكاب گناهان و ترك وجبات جرأت پيدا نمي‌كنند و ثمره‌ي اين دو برقراري احكام الهي و انجام واجبات ديني است و چون اين امر از شئون امام عليه‌السلام است ياري امام عصر در آن، نهفته و هر كس در جهتي موفق به آن گردد، ايشان را ياري نموده است.
آثار باطني: امر به معروف و نهي از منكر سبب نزول بركات و دفع بلاها و گرفتاريها مي‌شود و چون فيوضات و بركات الهي به يمن وجود مبارك امام عليه‌السلام و از دست ايشان به بندگان مي‌رسد، هر كس باعث برطرف شدن موانع آن و سبب بروز آنها شود، حضرت ولي‌عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را در ظهور يكي از آثار وجودشان ياري كرده است.
از سوي ديگر برطرف شدن بلاها و گرفتاريها، ضرر دنيوي را از دوستان حضرت دور مي‌سازد و ترك گناهان و انجام واجبات، موجب دفع ضرر اخرويي از آنان مي‌گردد و چون دفع ضرر دنيوی و اخروي از دوستان و شيعيان از شئون امام است، مؤمن با امر به معروف و نهي از منكر ، حضرت را دز اين جهات نيز ياري مينمايد و امام را از خود راضي و خشنود مي‌سازد.
4- ياري امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)
مرابطه يعني آمادگي نظامي و مسلح بودن در برابر دشمنان اسلام. يك امر بسيار جالب و مهم ، امر آمادگي نظامي در عصر انتظار است. انساني كه منتظر قيامي بزرگ و انقلابي خونين، و شورشي شعله‌ور و درگيريي عظيم و جهاني است، آيا ممكن است كه خود هيچگونه آمادگي براي حضور در اين درگيري و كمك به اين انقلاب جهاني نداشته باشد؟
دين اسلام هميشه، دعوت به قدرت و عزت وارد صحنه‌ي زندگي بشر شده است. اسلام جامعه‌ي متدين را به داشتن قدرت نظامي و نيروي جنگي تشويق فرموده است. اين فرياد قرآن است كه:
و اعدو الهم ما استطعتم من قوه و من رباط الخيل تا مي‌توانيد نير و جمع كنيد و جنگ افزار و اسبان آماده (و امروز انواع وسايل جنگي پيشرفته) منطق قرآن اين است. در سخنان پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، در سخنان اميرالمؤمنين عليه‌السلام و ساي ائمه نيز دراين مورد، تعاليم و دستورات فراوان رسيده است و اينها همه براي اين است كه مسلمانان مقتدر باشند و دين از موضع عزت و قدرت عمل كند، و ديندار عزيز و نيرومند باشد و دين خدا را با نيرومندي پاسداري كند و بگستراند.
امام صادق عليه‌السلام ذيل آيه‌ي مباركه‌ِ «اصبروا اوصابر و اورابطوا ...» فرموده‌اند: بر سختي انجام واجبات صبر كنيد و يكديگر را به پايداري در برابر مشكلات امر كنيد و براي ائمه عليهم‌السلام مرابطه نماييد.
مرابطه بر دو نوع است: نوع اول شامل حراست و پايداري مسلميني است كه در مرزهاي كشورهاي اسلامي مانع حمله و هجوم دشمنان مي‌شوند و چون جلوگيري از شرارت دشمنان و حفظ كيان اسلام از شئون امامت است اين عمل ياري امام محسوب مي‌شود.
چرا كه پيروزي و غلبه‌ي مشركين باعث از بين رفتن آثار ايشان و پيروزي اهل ايمان باعث زنده كردن و نشر آثار امام مي‌شود.
نوع دوم مرابطه اين است كه مومن در هر حال منتظر فرج امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد و خود را براي شركت در آن قيام بزرگ از نظر قواي نظامي نيز آماده كند . مسلمان بايد هميشه آمادگي نظامي و نيروي سلحشوري داشته باشد تا به هنگام طلوع طلايع حق، به صف پيكارگران ركاب امام مهدي (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بپيوندد و در آن نبرد بزرگ حق و باطل، حماسه آفريند و كمك رساند و حضور فعال داشته باشد.
5- ياري امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با ياري رساني به اهل تقوا
در دوران غيبت حضرت مهدي(عليه‌السلام) كه فتنه‌ها فزوني مي‌گيرند و نابسامانيهاي اجتماعي افزايش مي‌يابند. بسيارند كساني كه از حقوق مسلم خويش محروم مي‌مانند. شيعه منتظر اگر نتواند تغييري بنيادين در جامعه‌اش ايجاد كند حداقل تا آنجا كه توان دارد ضعيفان و بيچارگان را دستگيري ميكند، به فقيران و مستمندان عطوفت مي‌ورزد و در خيرخواهي ديگران كوتاهي نمي‌ورزد. به راستي يكي از زيباترين جلوه‌هاي بعد اجتماعي انتظار، همين ياري‌رساني هاست. كسي كه خود را آماده ميكند تا در دوران ظهور، در ركاب امام عصر عليه‌السلام براي براندازي ستم و برقراري عدالت در سراسر گيتي ، جهاد و مبارزه داشته باشد. اينك در دوره‌ي غيبت نسبت به رنج ستم‌ديدگان و محرومان و بيچارگان چگونه مي‌تواند ساكت و بي‌اعتنا باشد؟
ياري رساندن به شيعيان و محبين امام عصر(عليه‌السلام) در امور ضروري زندگيشان وظيفه يك انسان منتظر است و ياري آنها، ياري امام زمان محسوب مي‌شود. در روايتي چنين آمده كه شخصي به اميرالمؤمنين عليه‌السلام عرضه داشت: من وجهي را نذر كرده‌ام كه در راه خدا انفاق كنم در چه موردي صرف كنم كه رضايت خدا را در پي داشته باشد؟ فرمودند: به اهل تقوا و عبادت انفاق كن. زيرا آنچه به آنها انفاق شود در راه عبادت خداوند عالم صرف شده است چون بدنهاي آنها در راه طاعت الهي بكار گرفته مي‌شود.
اساساً شناخت حقوق برادران ديني و تلاش كردن در جهت اراء آن از لوازم مسلماني و تشيع است چرا كه فرموده‌اند: شيعيان علي‌ابن‌ابيطالب(عليه‌السلام) كساني هستند كه برادرانشان را بر خود ترجيح مي‌دهند، گر چه خودشان نيازمند باشند و آنها كساني هستند كه در جائيكه نهي شده ظهور ندارند و جائيكه امر شده غائب نيستند شيعيان علي‌ابن ابيطالب عليه‌السلام كساني هستند كه در گرامي داشتن برادران ايماني خود به علي عليه‌السلام اقتدا مي‌نمايند.
در جريان شرف‌يابي علي‌بن مهزيار خدمت امام عصر ارواحنا فداه آن حضرت علت تأخير در توفيق ديدار و ناشايستهاي زير دانسته‌اند.
1- مال‌اندوزي ثروتمندان و در نتيجه درماندگي ضعفاي شيعه.
2- قطع رحم و بريدن از خويشاوندان.
توجه به همبن فرمايش حضرت كافي است تا ما را وادارد در جهت رسيدگي به برادران ديني و رفع نيازهاي آنان بكوشيم. ما چشم‌براه حركتي هستيم كه آرمان مقدس پيامبران را از آدم (علی نبینا و آله و علیه اسلام) تا ابراهيم(علی نبینا و آله و علیه اسلام) و تا محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) و آركان مقدس ائمه را از علي(علیه السلام) تا امام حسن عسكري(علیه السلام) تحقق بخشد و بشريت را يكسره به رهايي بزرگ برساند، روشن است كه پيوند افراد اين حوزه اعتقادي مهم و درخشان يعني تك‌تك منتظران بايد تا چه اندازه صميمي، پاك ، استوار، منسجم و عميق باشد. از اينروست كه امام باقر عليه‌السلام سفارش نموده‌اند كه: بايد نيرومندان شما به ناتوانان كمك كنند و توانگران به مستمندان برسند و هر يك از شما چنانچه نيكخواه خود است، نيكخواه برادر ديني خود نيز مي‌باشد.
پس تعاون و ياري‌رساني، از همديگر با خبر بودن، به هم سر زدن، يكديگر را در امور خير كمك كردن ، پند دادن، خيرخواه بودن و توانگران با تواضع و ادب به نزد ناتوانان رفتن و به آنان رسيدگي كردن و مشكلات آنان را رفع كردن و... جزء وظايف اوليه يك منتظر است.
6- ياري امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) با نيت و تمناي ياري ايشان
منتظر ظهور خود را براي ياري كردن امام زمان حضور ايشان آماده ميكند و تحقق اين امر با تصميم گرفتن و نيت جدي داشتن در زمان غيبت حضرت است. ارزش نيت كار خير به اندازه‌اي است كه رسول خدا فرموده‌اند: نية المؤمن خير من علمه. روي اين مبنا تصحيح نيت براي مؤمن فوق‌العاده اهميت دارد . نيت مؤمن بايد خالص براي خدا و امام باشد. بر همبن اساس است كه امام صادق عليه‌السلام خود را از جمله‌ي ياري‌كنندگان سيدالشهداء عليه‌السلام در كربلا دانسته و ثواب شهداي آن روز را براي خود قائل شده‌اند. مي‌فرمايند: من خود را خارج از شهداي كربلا نمي‌دانم و پاداشم را كمتر از آنها نمي‌شمارم زيرا نيت من اين است كه اگر آن روز را درك مي‌كردم اما م حسين (علیه السلام) را ياري مي‌كردم همچنين شيعيان ما شهيد هستند هر چند كه در بسترهايشان از دنيا بروند. بنابراين كسي كه در انتظار ظهور امام عصر(علیه السلام) روزشماري و بلكه لحظه‌شماري ميكند اگر حقيقتاً قصدش ياري خالصانه آن حضرت باشد از درك نكردن زمان ظهور ضرر نمي‌كند و پاداش درك زمان حضور و جنگيدن در ركاب را دريافته است. سرّ مطلب اين است كه در ياري رساندن به امام آنچه به اختيار او بوده، همين آمادگي روحي و اهتمام قلبي است و تحقق خارجي اين امر، بستگي به شرايطي دارد كه بودن يا نبودنش به دست او نيست و به خواست خداوند بستگي دارد. پس حال كه خدا او را از اين توفيق محروم ساخته است، به لطف و كرم خود پاداش اين ياري رساندن را از او دريغ نمي‌كند.
در پايان بحث ياري امام زمان به نقل ماجرايي مي‌پردازيم كه نشان مي‌دهد امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به ياري‌كنندگانشان توجه ويژه دارند و آنها را ياري مي‌فرمايند.
مردي از شيعيان در سرش زخم عجيبي داشت و هر كس از علت اين زخم سؤال مي‌كرد مي گفت: اين زخم از جنگ صفين است مي‌پرسيدند: تو كجا و جنگ صفين كجا؟ تو قرنها با آن زمان فاصله داري، مي‌گفت: آري ولي در سفري كه به سوي مصر داشتم با مردي از اهل غزه در بين راه رفيق شدم و روزي سخن از جنگ صفين به ميان آمد. او گفت: اگر من در صفين بودم شمشيرم را از خون علي سيراب مي‌كردم. من نيز گفتم: اگر من آنروز بودم شمشيرم را از خون معاويه و يارانش رنگين مي‌كردم. بحث ما بالا گرفت. رفيقم گفت: فرض كن اكنون جنگ صفين است تو طرفدار علي و من طرفدار معاويه‌ام. بيا با هم بجنگيم. اين را گفت و دست به شمشير برد و به من حمله كرد. من نيز شمشير كشيده و به سوي او تاختم. زد و خورد سختي درگرفت تا آنكه او ضربت محكمي بر فرق سر من زد و من از هوش رفتم. ديگر نفهميدم چه شد؟ و پس از چند لحظه‌اي چشم گشودم سواري را ديدم كه از مركبش فرود آمده و كنار من نشسته و معلوم است كه او مرا به هوش آورده پس دست مباركش را بر جراحت سرم كشيد فوراً بهبود يافت و ناراحتيم از بين رفت آنگاه فرمود: اندكي اينجا بمان تا برگردم. سوار بر اسب شد و از نظرم ناپديد شد. چيزي نگذشت كه برگشت و سر بريده آن شخص و اسب و نيزه او را برايم آورد و فرمود: اين سر دشمن توست چون تو ما را ياري كردي ما نيز تو را ياري كرديم خدا ياري كنندگانش را ياري مي‌دهد. من از ايشان خواستم خودشان را معرفي فرمايند و فرمودند: من محمدابن الحسن صاحب‌الزمان عليه السلام مي‌باشم هر كه از تو درباره‌ي اين زخم پرسيد بگو اين ضربت صفين است اين را فرمود و از نظرم ناپديد شد.
منتخب از شيوه‌هاي ياري قائم آل‌محمد - معرفت امام عصر
آفتاب در نگاه خورشيد و خورشيد مغرب