حمد و سپاس خداوند تبارك و تعالي را كه به لطف و رحمت او اجازه پيدا كرديم به محضر يكي ديگر از ستارگان پر فروغ آسمان قرآن كريم برسيم.
ضمن عرض ارادت خالصانه به محضر اين سورهي ملكوتي، لحظاتي چند از كلام گهربار ايشان مستفيض ميشويم.
- خواهشمنديم خود را براي دوستداران قرآن معرفي نماييد.
من رعد، سيزدهمين سوره از قرآن هستم. 43 آيه دارم و در مكهي معظمه بر رسول گرامي اسلام صلياللهعليهوآلهوسلم نازل شدهام.
- لطفاً در مورد محتواي آيات خود برايمان صحبت كنيد.
آيات من ابتدا از توحيد، حقانيت و عظمت قرآن سخن ميگويد و سپس به بيان اسرار آفرينش به عنوان نشانههاي خدا،مسئلهي معاد و دادگاه عدل پروردگار ميپدازد.
همچنين انسانها را به انديشه و تفكر دعوت ميكند و براي شناخت حق و باطل مثالهايي زنده و محسوس ميزند. در حقيقت محتواي آيات من از ايمان آغاز شده و با اعمال و برنامههاي انسانسازي پايان مييابد.
- لطف فرموده و گوشهاي از فضايل تلاوت خود را براي دلدادگان كوي قرآن بيان نماييد.
معلم بزرگ قرآن حضرت محمد صلياللهعليهوآلهوسلم فرمودند: هر كس سورهي رعد را تلاوت نمايد، به تعداد ابرهاي آسمان به او پاداش خواهند داد و روز رستاخيز از كساني خواهد بود كه به عهد خدا وفا كردهاند.1
- در يازدهمين آيهي شما بيان شده است كه « اِنَّ اللّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ » « خداوند وضعيت هيچ قومي را تغيير نميدهد مگر آن كه خودشان وضع خود را تغيير دهند.» خواهشمنديم دربارهي اين آيه توضيح بيشتري بدهيد؟
شكافندهي علم و دانش امام محمدباقر عليهالسلام در توضيح اين آيهي شريفه فرمودهاند: قضاي حتمي خداوند اين است كه اگر به بندهاش نعمتي عنايت فرمود آن را از او نميگيرد مگر آن كه مرتكب گناهي شود كه استحقاق سلب آن را پيدا كند. پس پروردگار نعمت را از كساني سلب نميكند مگر آن كه با گناه خود موجبات سلب آن را فراهم كرده باشند. 2
همچنين چهارمين پيشواي شيعيان در اين مورد فرمودهاند: از گناهاني كه باعث زوال و تغيير نعمتهاي خدا ميشود، ظلم و ستم بر مردم، ترك عادات نيكو و خيرات،كفران نعمت و عدم شكر و سپاس الطاف حق ميباشد.3
- لطفاً يكي از خاطرات خود را از هنگام نزول آيات براي خوانندگان ما نقل كنيد.
به ياد دارم كه روزي عدهاي از مشركان در پشت كعبه نشسته بودند. هنگامي كه پيامبر اكرم صلياللهعليهوآلهوسلم را ديدند به او گفتند: تو ادعا ميكني كه نزد خداوند از پيغمبران گذشته مقربتر و گراميتر هستي و قرآن هم قدر و منزلتش نزد پروردگار بسيار زياد است. اگر دوست داري از تو پيروي كنيم، اين كوههاي مكه را بوسيلهي قرآن به عقب بران تا كمي اين زمين تنگ و محدود ما گسترش يابد و از زمين چشمههاي آب جاري كن تا كشت و زراعت نماييم. تو به گمان خود كمتر از داوود نيستي كه كوهها در دست قدرت او بودند و با او تسبيح خدا ميگفتند. يا اينكه باد را مسخر ما گردان كه بر آن سوار شويم و به شام مسافرت كنيم تا مشكلات خود را حل كنيم همانگونه كه باد مسخر سليمان بود و تو به گمان خود كمتر از سليمان نيستي، يا اينكه بعضي از مردگان ما را زنده كن تا از آنها بپرسيم آيا آنچه تو مي گويي حق است يا باطل؟ همانطور كه عيسي مردگان را زنده ميكرد و تو كمتر از عيسي نيستي. در اين هنگام در پاسخ به تقاضاي آنها آيهي سيو يكم من نازل شد: 4
« اگر بوسيله قرآن،كوهها به حركت درآيند يا زمينها قطعه قطعه شوند يا بوسيله آن با مردگان سخن گفته شود ( باز هم ايمان نخواهند آورد) ولي همه كارها در اختيار خداست. آيا آنها كه ايمان آوردهاند نميدانند كه اگر خدا بخواهد همه مردم را به اجبار هدايت ميكند؟ ( اما هدايت اجباري سودي ندارد) پيوسته بلاهاي كوبندهاي بر كافران به خاطر اعمالشان وارد ميشود و يا به نزديكي خانه آنها فرود ميآيد، تا وعده نهايي خدا فرا رسد؛ به يقين خداوند در وعده خود تخلف نميكند.»
- به عنوان آخرين سؤال، در بيستوپنجمين آيهي شما صحبت از كساني است كه پيمان خدا را شكستهاند، منظور كدام عهد و پيمان است؟
مولايم امام جعفر صادق عليهالسلام در اين مورد فرمودند: منظور پيماني است كه يكبار در عالم ذر از مردم گرفته شد و بار ديگر هم پيغمبر اكرم صلياللهعليهوآلهوسلم در روز عيد غدير خم براي ولايت و امامت اميرالمؤمنين و ائمه عليهمالسلام از مسلمان گرفت.5
- از اينكه ما را در محضر خود پذيرفتيد بسيار سپاسگزاريم، خواهشمنديم در اين لحظات آخر توصيهاي بفرماييد.
« أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ » 6
« آگاه باشيد كه دلها تنها با ياد خدا آرامش مييابد.»
- از درگاه خداوند متعال توفيق اطاعت و فرمانبري از قرآن و واليان امرش، ائمهي هدي عليهمالسلام را مسئلت داريم.
پی نوشت ها
1- تفسير جامع ج3، ص 380، مجمعالبيان ، ج6، ص237
2- تفسير نورالثقلين2/488
3- تفسير جامع ج3،ص394
4- تفسير جامع ج3، ص407 و تفسير نمونه ج10، ص230، شأن نزول آيهي 31 سورهي رعد
5- تفسير جامع ج3، ص404 6- آيهي 28 سوره رعد