معبودا تو را ميستاييم چون تنها تو شايستهي ستايشي. خداوندا! از تو سپاسگزاريم كه دگربار سفرهي پربركت قرآن را مقابل ما گشودي تا به نعمت يكي ديگر از سور نوراني آن متنعم گرديم.
- در ابتدا از محضر با عظمت اين صدف قرآني تقاضامنديم خود را براي خوانندگان ما معرفي بفرمايند:
نام من تغابن است و شصت وچهارمين سوره از قرآن حكيم ميباشم، كه در شهر مكهي معظمه بر رسول خدا محمد مصطفي صلياللهعليهوآلهوسلم نازل گشتهام و داراي هجده آيه ميباشم.
- لطفاً فضيلت تلاوت خود را براي پويندگان طريق قرآن بيان نماييد:
صادق آلمحمد عليهالسلام ميفرمايند: هر كس سوره تغابن را در نماز واجبي بخواند، آن سوره در روز قيامت شفيع او باشد، و گواه عادلي باشد كه شهادت دهد براي او، نزد كسي كه شهادت او را قبول فرمايد و از او جدا نشود تا او را داخل بهشت گرداند.1
- آيا وقت خاصي براي تلاوت شما پيشنهاد شده است؟
حضرت باقر عليهالسلام در اينباره چنين فرمودهاند: هر كس سوره تغابن و مستحبات را تماماً پيش از خواب در هر شب قرائت كند نميرد تا آنكه حضرت قائم عليهالسلام را درك نمايد و اگر بميرد در جوار پيغمبر صلياللهعليهوآلهوسلم قرار بگيرد.2
- از حضور شما خواهشمنديم خلاصهاي از آيات كريمانه خود را بيان فرماييد:
آيات من با تسبيح خداوند آغاز ميشود و به بيان چگونگي روز قيامت كه يكي از نامهاي آن تغابن است ميپردازد و بيان ميدارد كه در آن روز اهل جهنم به اهل بهشت غبطه ميخورند و انسان بايد از فريفته شدن به مال ، همسر و اولاد پرهيز نمايد . زيرا برخي از آنان دشمن اويند. آيات پاياني من علت عذاب كافران را كينهتوزي با پيامبر دانسته و مردم را تشويق به انفاق در راه خدا و دادن قرض نيكو به مردم ميكند.
- خداوند در هشتمين آيه شما فرموده است: «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنزَلْنَا وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ» پس به خدا و رسولش و نور روشنياي فرستادهايم ايمان آوريد و خدا به آنچه عمل ميكنيد آگاه است، خواهشمند است بفرماييد منظور آيه چيست؟
روزي اباخالدكابلي معناي اين آيه را از حضرت باقر عليهالسلام سؤال نمود. حضرت در پاسخ به او فرمودند، اي اباخالد به خدا قسم نور در آيه اينجا تا روز قيامت ائمه از آلمحمد عليهمالسلام ميباشد. به خدا سوگند ائمه همان نوري هستند كه خداوند نازل فرموده و آنها نور آسمان و زمين ميباشند، اي اباخالد، نور امام در دلهاي مؤمنين از نور آفتاب كه ميتابد روشنتر است. سوگند به خدا و امامان در قلوب مؤمنين نورافشاني ميكنند و خداوند نور امامان را از هر كس كه بخواهد ميپوشاند، پس تاريك و ظلماني شود دل آنها.
اي اباخالد! به خدا قسم كسي ما را دوست نميدارد مگر آن كه خداوند قلب او را از سختي حساب سالم گرداند و از ترس و هول روز قيامت و عذاب جهنم ايمن باشد.3
- لطف فرموده و ماجراي نزول يكي از آيات حكيمانهي خود را نقل فرماييد:
به خاطر دارم وقتي مسلمانان ميخواستند از مكه به مدينه هجرت كنند محبت و دوستي زن و فرزند و مال، دامن آنان را گرفت، زنان و فرزندانشان ميگفتند: اگر شما هجرت كنيد ما ضايع ميشويم و نميتوانيم بر فراق شما صبر كنيم و توان هجرت با شما را هم نداريم.
برخي از آنان از سخن اهل و عيال خود اطاعت كرده و هجرت نكردند . در اين هنگام اين آيه نازل گشت:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَّكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِن تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» اي اهل ايمان بدانيد اين اهل و عيال با شما دشمناند زيرا شما را از اطاعت اوامر خدا منع ميكنند، پس از آنان حذر كنيد و اگر در گذريد و آنان را عفو كنيد خدا هم آمرزنده و مهربان است. چون بعضي ديگر به اهل خود گفتند: اگر با ما هجرت نكنيد هرگز به شما نفعي نخواهيم رسانيد وقتي خداوند ميان آنها را جمع كرد، به ايشان امر فرمود كه آنها را عفو كنند و در حق آنان احسان و نيكويي نمايند.4
- لطفاً منطور از «شُحَّ نَفْسِهِ » را در شانزدهمين آيهي خود بفرمائيد؟
«فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنفِقُوا خَيْرًا لِّأَنفُسِكُمْ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»
فضلبنابيمره دراينباره ميگويد: حضرت صادق عليهالسلام را ديدم كه از اول تا آخر شب طواف ميكرد و ميفرمود: «الهم وَقني شُحَّ نَفسي» عرض كردم: فدايت گردم، در تمام اين اوقات نشنيدم دعايي جز اين بفرماييد. فرمود: چيزي سختتر از بخل نفس نيست و اين آيه را تلاوت نمودند.5
همچنين حضرت روزي به فضلبنعياض فرمودند: ميداني«شح نفس» چيست؟ فضل گفت: بخل است. امام صادق عليهالسلام فرمودند: شحّ نفس از بخل شديدتر است. بخيل به آنچه در دست دارد بخل ميورزد ولي شح، بخل ميكند در مال خود و مال ديگري به طوري كه نميبيند مالي را در دست مردم مگر آن كه آرزو ميكند مال خودش باشد به حلال يا حرام، و هرگز سير نميشود و به آنچه خدا روزيش كرده قناعت نميكند.6
نبي مكرم اسلام صلياللهعليهوآلهوسلم ميفرمايند: بخيل كسي است كه نام مرا را نزد او ببرند و او بر من صلوات نفرستد.7
- در انتها از محضر منور و گرامي شما كمال امتنان و سپاس را داشته و در انتظار شنيدن يكي ديگر از توصيههاي عبرتآمور شما هستيم:
«إِن تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعِفْهُ لَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ»8
«اگر به خدا قرض نيكو بدهيد، خدا آن را براي شما چندين برابر گرداند و از گناهانتان درگذرد و خدا جزا دهنده و سپاسپذير و بردبار است.
پی نوشت ها
1- بحارالانوار92/312، باب84
2-ثوابالاعمال، ص146
3- كافي، ج1، ص194، تفسير جامع، ج7، ص201
4- تفسير جامع ، ج7، ص204، تفسير قمي، ج2، ص372
5- تفسير قمي، ج2، ص372، تفسير جامع، ج7، ص206
6- معانيالاخبار، ص245، تفسير جامع، ج7، ص206
7- تفسير برهان، ج4، ص344، ح14
8- تغابن/17