موسيقي كلمه‌اي است يوناني كه با كمي تغييرات وارد لغت عرب شده و در واقع فني است كه شخص با تركيب و كم و زياد كردن صداها آهنگي ايجاد مي‌كند كه اين آهنگ‌ها گاهي مطرب و گاهي غيرمطرب و در بعضي از اوقات غمناك است.
اين روزها بسيار زياد در مورد اين واژه و استفاده از آن تبليغ مي‌شود، به طوري كه موسيقي را غذاي روح انسان مي‌دانند و اكثريت قريب به اتفاق مردم هم آن را تأييد ميكنند. از طرفي ديگر در دين ما اسلام كه ديني جامع و كامل مي‌باشد در بسياري از آيات و روايات حرام بودن موسيقي بيان شده است.
خوشبختانه امروزه با پيشرفت روزافزون علم و دانش، دانشمندان توانسته‌اند پرده از روي حقايق برداشته و در نتيجه حقانيت دين اسلام را روشن‌تر نمايند. ما نيز براي پاسخ دادن به سؤالات شما در مورد اثرات موسيقي ابتدا به سراغ علم رفته و سپس با استفاده از آيات و روايات به عواقب موسيقي پي خواهيم برد.
موسيقي كشش و لذت عجيبي دارد ، گاه چنان در اعماق روح انسان نفوذ مي‌كند و شنونده را از هر چه غم و اندوه است مي‌رهاند و به ديار ديگر مي‌برد، آري نمي‌توان منكر لذت موسيقي شد. اما همين ظاهر فريبنده و لذت سحرانگيز كه گروهي، بدون توجه به حقيقت و تأثيرات زيان‌بخش ان ساعت‌هايي از عمر پر ارزش خود را صرف اين لذت كاذب مي‌نمايند، موجب از دست دادن مشاعر، پيدايش ضعف اعصاب ، اختلالات وحي، سستي و خمودي ، بدبيني نسبت به جامعه ، انزوا و گوشه‌گيري، بهت و حيرت زدگي،اتلاف وقت، خودكشي و جنون و .... مي‌گردد و اين حالات را مي‌توان در بيوگرافي موسيقي‌دانان مشاهده كرده بر اساس نظر بسياري از روانشناسان جهان، موسيقي احساسات بشر را در مسير غيرطبيعي و غيرعادي توسعه مي‌دهدو انسان را در يك عالم ناخودآگاهي كامل فرو مي‌برد و قوه‌ي خيال‌بافي غيرطبيعي و غيرواقعي را در انسان زياد مي‌كند. موسيقي سبب لذت نيست بلكه فقط قوه‌ي خيال را تحريك مي‌كند، و انسان از آن خيال‌هاي خود لذت مي‌برد به خاطر آنكه اگر چند نفر حتي به يك نوع موسيقي گوش دهند لذتي كه از موسيقي مي‌برند يك جور نيست و آن خيالاتي كه در آن فرو مي‌روند يك شكل نيست ، بلكه هر كس در يك عالم خيالي سير مي‌كند. لذا مي‌گويند اكثر بيماريهاي رواني از همين جا شروع مي‌شود كه انسان در يك عالم گنگ فرو مي‌رود كه خود نيز قادر به تعريف آن نيست.
به نظر برخي از دانشمندان جهان در اين مورد توجه فرمايید:
- دكتر آكلمسيس كارل (فيزيولوژيست بزرگ فرانسوي):
ساز و آواز و كنسرت‌ها و اتومبيل‌ها و ورزش نمي‌توانند جاي فعاليت‌ها و كارهاي سودمند اجتماعي را بگيرند. راديو نيز مانند سينما و موزيكال ، كاهلي كاملي به كساني مي‌بخشد كه با ان سرگرمند، بدون شك الكليسم كارگران ما را از پاي در مي‌آورد و سر و صداي راديو و سينما و ورزش نامناسب روحيه‌ي فرزندان را فلج مي‌كند.
- موسو رسكي:
موسيقي به طوري بر اعصاب مسلط مي‌شود كه گاه مي‌خنداند و گاه مي‌گرياند. گاهي اعضاء و جوارح انسان را بدون اختيار به حركت درمي‌آورد و زماني تهييج عشق و شهوت مي‌كند، من هيچگاه خود را به دست چيزي نمي‌سپارم كه مرا برده و غلام خود نموده و بر عقل و فكر من حكومت نمايد.
- كانت (فيلسوف مشهور آلماني) :
موسيقي اگر از همه‌ي هنرها مطبوع‌تر باشد چون به بشر چيزي نمي‌آموزد از تمام هنرها پست‌تر است.
- دكتر آرنولد فريدماني(پزشك بيمارستان نيويورك و رئيس كلينيك سر درد):
او با كمك دستگاههاي الكتروني تعيين امواج مغز و تجربياتي كه طي مراجعه‌ي هزاران بيمار بدست آورده ثابت كرده است يكي از عوامل مهم خستگي‌ها ي روحي و فكري و سردردهاي عصبي، گوش دادن به موسيقي است، مخصوصاً براي كساني كه به موسيقي دقت و توجه ميكنند.
با توجه به مطالبي كه از نظر علمي و از ديدگاه دانشمندان مختلف جهان در مورد عواقب موسيقي بيان شده است، باز هم هستند كساني كه اظهار دارند «اكنون به وسيله‌ي موسيقي در بعضي از كشورهاي غربي بيماران روحي را معالجه ميكنند» در اين مورد بايد گفت كه اولاً خوب دقت كنيد كه اين مطلب تا چه اندازه جنبه تبليغاتي دارد و در كدام يك از مراكز علمي معتبر جهان تاكنون با موسيقي بيماران روحي را درمان كرده‌اند و نتيجه‌ي مثبت آن در برابر آمار روزافزون بيماريهاي رواني چند نفر بوده است؟! ثانياً اغلب روان‌پزشكان معتقدند كه نتيجه‌ي درمان با موسيقي بسيار ضعيف است. بعضي از متخصصين اعلام كرده اند معالجه‌ي بيماريهاي رواني به وسيله‌ي موسيقي بعيد به نظر مي‌رسد و اگر اثري داشته باشد در ابعادي بسيار كم و منحصر به عده ي معدودي است و دليل قاطعي از نظر تجربي راجع به اين موضوع در دسترس نيست. و مشاهده مي‌كنيم كه آمار بيماريهاي اعصاب و روان به خصوص در ممالك غربي رو به افزايش است نه كاهش.
نويسنده‌ي كتاب تأثير موسيقي بر روان و اعصاب معتقد است اگر اثرات درمان موسيقي بسيار ضعيف باشد و مثلاً از صد نوع بيماري مختلف رواني، يكي را كاهش دهد يا معالجه كند، تازه اين يك نوع موسيقي طبي و علمي است كه زير نظر دانشمندان روانشناس و پزشكان متخصص اعصاب و روان تهيه و اجرا مي‌گردد و اصلاً ربطي به موسيقي‌هايي كه مورد بحث ما است ندارد ، چرا كه اين موسيقي‌ها توسط نوازندگاني ساخته مي‌شود كه نه تنها از نظر پزشكي ، بهداشت و روانشناسي اطلاعي ندارند بلكه اغلب دچار بيماريهاي روحي بوده و يا جسم‌شان آلوده به مواد مخدر و يا الكل و... مي‌باشد.
هر كدام از ما بارها اين حس را تجربه كرده‌ايم كه آهنگ‌هاي طبيعي مانند: نغمه‌ي جويبارها و آبشارها، صداي امواج دريا و يا وزش ملايم باد در لابلاي درختان و نواي پرندگان و... برطرف‌كننده‌ي خستگي‌هاي روحي و افزون كننده‌ي نشاط و مسرت‌بخش‌اند و همچون آهنگ‌هاي غيرطبيعي داراي ارتعاش و زير و بم‌هاي عجيب و غريب نيستند كه اثرات زيان‌بخشي بر سلسله‌ي اعصاب شنونده و نوازنده مي‌گذارد.
موسيقي را مي‌توان دشمن سرسخت طول عمر دانست . اين مطلب با مطالعه‌ي احوالات موسيقي‌دانان به وضوح مشاهده مي‌شود . معمولاً مروجين موسيقي با وضع نامناسب و عمر كوتاه از دنيا رفته‌اند. موسيقي با نواهاي حزن‌آميز و يا آهنگ‌هاي نشاط انگيز خود گاهي آنچنان تعادل بين اعصاب سمپاتيك و پاراسمپاتيك را از بين مي‌برد كه اصول زندگي حيواني يعني جذب و دفع و هضم و ضربان قلب و فشارخون و مايعات ديگر را مختل ساخته و شخص را وادار به فعاليت‌هاي بي‌موقع و خوشيهاي ناگهاني، خنده‌هاي بيجا، پرحرفي، عصبانيت، گفتن سخنان مسخره‌آميز مي‌نمايد و د اثر ادامه‌ي اين عمل ممكن است كم‌كم شخص به نوعي از جنون مبتلا گردد.
شما خواننده‌ي عزيز مي‌توانيد اسامي و آمار نوازندگان با طول عمر كوتاه و و همچنين انواع بيماريهاي رواني و روحي در اثر استفاده‌ي موسيقي را در كتاب تإثير بر روان و اعصاب مطالعه كنيد.
جالب اين است كساني كه عمري به دنبال ترويج موسيقي بوده‌اند امروز از عمل خويش پشيمان شده اند بر همين اساس برخي از آمريكائيها تقاضاي ممنوعيت آن را نموده‌اند: مجله صبح در اين مورد مي‌نويسد: گروهي از والدين نوجوانان، ضمن طوماري از كنگره‌ي آمريكا خواستند تا موسيقي «راك» و «رپ» را غيرقانوني اعلام كنند زيرا باعث از بين رفتن بچه‌هاي آنها مي‌شود يكي از افراد به شبكه‌ي بي‌بي‌سي گفت كه: پسر او تحت تإثير يكي از آهنگ‌هاي رپ قرار گرفته كه خودكشي را تبليغ مي‌كند. و يك پزشك نيز گفت كه: گوش دادن به اين اهنگ‌ها باعث تضعيف حس شنوايي مي‌شود.
اكنون مي‌پردازيم به عواقب و اثرات موسيقي در احاديث:
- بي‌تفاوت شدن به ناموس:
امام صادق عليه‌السلام مي‌فرمايند: زماني كه در خانه‌ي كسي چهل روز با وسايل موسيقي بنوازند و مردان و زنان در ان مجلس باطل گردهم آيند شيطان در اعضاي صاحب‌خانه مي‌دمد به طوري كه بعد از آن غيرت خود را از دست مي‌دهد آنچنان كه نسبت به رابطه نامشروع ديگران با همسرش بي‌تفاوت مي‌شود. شيطان تمام اعضاي بدن صاحب‌خانه را لمس مي‌كند به طوري كه چشم ، گوش ، زبان و ساير اعضايش در مسير و فرمان شيطان و گناه قرار مي‌گيرد. 1
- مرگ ناگهاني و قبول نشدن دعا:
امام صادق عليه‌السلام مي‌فرمايند: خانه‌اي كه در آن غنا باشد از مرگ و مصيبت دردناك ايمن نيست و دعا در آن به اجابت نمي‌رسد و فرشتگان وارد آن نمي‌شوند.2
- سبب نفاق:
ششمين مولاي متقيان فرمودند: نواختن موسيقي نفاق را در دل مي‌روياند همان‌طوري كه آب ، سبزه را مي‌روياند. 3
- رفتن بركت:
رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: فرشتگان به خانه‌اي كه شراب و وسايل موسيقي و قمار در آن باشد وارد نمي‌شوند و دعاي اهل خانه مستجاب نمي‌گردد و خير وبركت هم از آن جا مي‌رود. 4
عامل فحشاء:
پيامبر اكرم صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: غنا(موسيقي) كاري است كه انسان را به زنا مي‌كشاند. 5
همچنين در مورد عواقب اخري غنا و موسيقي مي‌فرمايند:
كسي كه اهل تنبور است روز قيامت در حالي محشور مي‌شود كه سياهترين صورت را دارد .... فرشتگان بر سر و صورتش مي‌كوبند و كسي كه اهل «غنا و موسيقي» است از قبرش در حالي بيرون مي‌آيد كه نابينا و گنگ و كر خواهد بود. همچنين زناكار و آن كه فلوت و دايره مي‌زند همانند ايشان محشور مي‌شود. 6
نبي خدا در جايي ديگر مي‌فرمايند: كسي كه به لهو (آواز و موسيقي طرب‌انگيز) گوش دهد در روز قيامت در گوشش سرب آب كرده ريخته مي‌شود. 7
ايشان در مورد خريد و فروش و كسب با وسايل لهو چنين مي‌فرمايند: آموزش دادن خوانندگان و خريد و فروش كنيزكان آوازه‌خوان حرام است و درآمدي كه از اين راه به دست مي‌آيد نيز حرام است. 8
و اما مژده‌اي بشنويد از هشتمين اخترتابناك امامت در مورد ثواب پرهيز از غنا، امام رضا عليه‌السلام فرمودند: درختي در بهشت است كه خداوند دستور مي‌دهد باد آن را به حركت درآورد ، نغمه‌ي خوشي از آن درخت بهشتي بلند مي‌شود كه كسي مانند آن را تا به حال نشنيده است و اين پاداش كسي است كه از غنا دوري كند و كسي كه از غنا اجتناب نكند، آن صوت زيبا را نمي‌شنود.9
حال كه تا حدودي با اثرات و عواقب موسيقي آشنا شديد به عنوان يك هشدار به اين موضوع نيز توجه كنيد كه : موسيقي مجهزترين ابزار استعمار است.
در برنامه‌ي استعمار موسيقي، هنر معرفي مي‌شود ، غذاي روح خوانده مي‌شود و... اما به چه قيمتي!! مگر نه اينكه هنر بايد خدمتگزار بشر باشد نه زيان رساننده به جسم و جان او، غذاي روح بايد سطح دانش و فرهنگ بشري را بالا ببرد نه او را به سوي بيماريهاي روحي و ناتوانيهاي فكري و جنون رهسپار كند. آري همه‌ي اينها از ترفندهاي ماهرانه تبليغاتي بردگي، عصر جديد است تا استعمار با چهره‌اي جديد و به آساني بتواند در دورترين نقاط دنيا توسط وسايل ارتباط جمعي زنجير بردگي خود را به دست و پاي انسانها ببندد و بر نيروهاي فكري زن و مرد حكومت نمايد.
و اي كاش بشر پيشرفته‌‌ي امروزي مي‌فهميد كه استعمارگزان به منظور تسلط بر اعصاب و نيروهاي فكري ملت‌ها چگونه از راه موسيقي ، الكل و مواد مخدر در ايجاد اغتشاشات فكري و بيماريهاي رواني و انواع بيماريهاي اعصتب فعاليت ميكنند.
بشر بايد هميشه داراي عقل و اعصاب توانا باشد تا بتواند براي كوچكترين برنام‌هاي زندگي خود خوب فكر كند، نيك بينديشد و در ترقي و پيشرفت خود و ديگران گام‌هاي مفيد و مثبت بردارد در حالي كه موسيقي تمام سازمانهاي فكري انسان را چنان در هم مي‌كوبد كه اجازه‌ي كوچكترين انديشه‌اي به دوستداران خود نمي‌دهد و فكر و ايدئولوژي و انديشه‌ي واقع‌بينانه‌تري آنها را در زنجير بردگي خود متوقف مي‌سازد. روي همين اصل است كه شما همين‌قدر در تاريخ موسيقي‌دانان جستجو كنيد براي نمونه حتي يك نفر مخترع ، مكتشف و خدمتگزار حقيقي براي جامعه پيدا نخواهيد گرد.
و در پايان تذكر مي‌دهيم كه : سكوت در برابر مفاسد اخلاقي، د رحكم بر هم زدن نظام اجتماع و آماده ساختن جامعه براي ويران كرده آن است.
منابع:
1- بهشت جوانان اسداله محمدي نيا
2- تأثير موسيقي بر وران و اعصاب حسين عبدالهي خوروش
1- كافي جلد 6 ص 432 2- كافي ج 6 ص 433
3- كافي ج 6 ص 434
4- وسايل‌الشيعه ج12 ص 235 ، مستدرك‌الوسايل ج13 ص 218
5- مستدرك‌الوسايل ج 13 ص 214 ، بحارالانوار ج 73 ، ص 247
6- مستدرك‌الوسايل ج13 ص 219 7- مستدرك‌الوسايل ج 13 ص 222
8- مجمع‌البيان ج 8 ص 313 9- كافي ج 6 ص 434